| Macieksoko |
|
|
| |
| Dołączył: 04 Gru 2005 |
| Posty: 209 |
Przeczytał: 0 tematów
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Skąd: Ropczyce Podkarpacie |
|
|
|
|
 |
|
 |
|
Zaznaczyć i wkleić do worda, wydrukować i się uczyć. Powodzenia!
1.Skutki odkryć geograficznych: postęp w kartografii i technice żeglugi morskiej, kolonializm, podbicia i eksploatacja ziemi i społeczeństwa, przemieszanie ras, przenoszenie chorób, wymiana ekosystemu, napływ kruszców (spadek wartości pieniądza), wysokie ceny artykułów spożywczych, zmiana szlaków towarowych, XVI w. eksport zboża z Polski, niewolnictwo nowożytne, rozwój nauki, wzrost wiedzy o innych narodach, handel niewolnikami. Dla Europy same +, dla reszty – (choroby, głód).
2. Dualizm agrarny w Europie: tworzenie folwarków nastawionych na produkcje zboża wiąże się z większym popytem na zboże po wielkich odkrycia geograficznych. Istniały dwa modele folwarków: pierwszy związany z rynkiem zewnętrznym, przede wszystkim zachodnim za pośrednictwem Bałtyku, drugi związany z rynkiem wewnętrznym (popyt na żywność w miastach) występował on w państwie Moskiewskim. Ten dwutorowy rozwój rolnictwa nazywa się dualizmem agrarnym. Linia graniczna przebiegała wzdłuż Łaby. Na zachodzie zmiany szły w kierunku gospodarki kapitalistycznej zaś na wschodzie przyjęto narzucony popyt na zboże.
3. Merkantylizm: XVII w. J. Bodin, J. Colbert, T. Mun, D. Defoe.: o bogactwie kraju decydują zasoby kruszcowe tego kraju jest to potęga trwała w przeciwieństwie do dóbr żywnościowych, powiększano zasoby kruszców w kraju lecz kruszce wyciekały z kraju więc dążono do dodatniego bilansu w handlu (protekcjonizm celny, więcej sprzedawać niż kupować, rozwój produkcji krajowej, dążenie do samowystarczalności, polityka kolonialna, zwiększanie przyrostu naturalnego) Koniecznością stała się polityka unifikacyjna : znoszenie wew. komór celnych, organizowano łączność i komunikację pocztową, jednolite miary i wagi, jednolity system podatkowy.
4. Rewolucja przemysłowa: Anglia. Przyczyny: przemiany w rolnictwie, znaczne ilości kapitału, wytworzenie się rynku zbytu na towary przemysłowe, duży odsetek rzemieślników 1/3 w Anglii, rozwój nauki, duża liczba surowców naturalnych, korzystna infrastruktura transportowa, stabilny ustrój. 1750 rok 100 patentów, 1850 4500 patentów, 1814 pierwsza lokomotywa, 1825 pierwsza linia kolejowa, zapałki, nitrogliceryna, telegraf, maszyna do pisania. Skutki: wzrost wydobycia węgla kamiennego, produkcji żelaza oraz wyrobów bawełnianych, masowa produkcja, nasilenie urbanizacji, wzrost zaludnienia, nowa klasa społeczna-proletariat fabryczny, plaga bezrobocia, gniew przeciwko maszynom.
5.Rewolucja agrarna: całość przekształceń rolnictwa tradycyjnego w nowoczesne i towarowe w XIX w oparte na zdobyczach nauki i techniki nazywamy rewolucja agrarną. Aspekty: techniczny – nowe maszyny prowadziły do wzrostu produkcji i społeczny- likwidacja stosunków feudalnych i tworzenie modelu rolnictwa kapitalistycznego. Technika: płodozmian, mechanizacja, intensywne nawożenie, melioracja, intensyfikacja hodowli. Skutki: wzrost produkcji, likwidacja głodu, poprawa położenia ludności chłopskiej.
6. Kapitalizm: 1450-1750 „epoka genezy kapitalizmu”. Jest to ustrój społeczno-gospodarczy, który cechuje: dominacja własności prywatnej, kapitał w postaci środków produkcji oraz środków finansowych przynosi zyski, produkcja towarów dla anonimowego odbiorcy, ciągły postęp techniczny, najemna siła robocza, uzyskanie dochodu jest motorem napędowym, konkurencja.
7. Kapitalizm wolnokonkurencyjny: występował w połowie XIX wieku w takich krajach jak: Wielka Brytania, Niemcy i Stany Zjednoczone charakteryzował się m.in. istnieniem w niemal każdej dziedzinie produkcji wielu drobnych przedsiębiorstw, z których żadne nie miało istotnego wpływu na łączną podaż dostarczanych na rynek produktów i między którymi toczyła się walka konkurencyjna. Główną formą konkurencji była konkurencja cenowa. Kapitały napływały do najbardziej rentownych gałęzi produkcji odpływały zaś z gałęzi mniej rentownych. W trakcie walki konkurencyjnej wzmacniały się i utrwalały swoją pozycję na rynku przedsiębiorstwa najsilniejsze. Walka konkurencyjna doprowadziła z czasem do dominacji większości dziedzin gospodarki niewielkiej grupy przedsiębiorstw największych, potocznie zwanych monopolami.
8. Liberalizm gospodarczy: źródła: poglądy fizjokratów (Francja, F. Quesnay, rolnictwo daje produkt czysty, zniesienie ceł, reglamentacji, monopoli, krytyka merkantylistycznych teorii) z XVIII wieku oraz angielska klasyczna ekonomia polityczna (A. Shmit, życie gospodarcze niezależne od ludzi, dlatego państwo nie może ingerować w gospodarkę, tylko konkurencja, praca źródłem bogactwa) z tego samego okresu. Liberalizm: wolność jednostki, wolność działalności gospodarczej, wolność handlowa. Anglia- prawa zbożowe, powstrzymanie importu zboża, jednak wolny handel zwyciężył w 1849 roku.
9. Ziemie polskie pod zaborami: Zabór Pruski: I (1772) Warmia, pomorskie, malborskie, chełmińskie, pas nad Notecią i Gopłem, II (1793) Gdańsk, Toruń, poznańskie, gnieźnieńskie, kaliskie, sieradzkie, łęczyckie, brzesko-kujawskie, płockie, ziemie dobrzyńską, III (1795) skrawek Żmudzi, cześć Podlasia, większość innowrocławskiego. Dobra sytuacja rolnictwa, reforma agrarna, zniesienie poddaństwa 1807, uwłaszczenie 1811, bezrobocie w rolnictwie, ale ręce do pracy w przemyśle, rozwój hodowli, wzrost użycia nawozów, mechanizacja, melioracja, wydobycie węgla.
Zbór Rosyjski: I inflanty, część płockiego, witebskie, mścisławkie, mińskie, II ziemie ukraińskie i białoruskie, III litewskie, białoruskie i ukraińskie na wschód od Bugu. Praca u podstaw, praca organiczna, kult pracy, kryzys w rolnictwie do połowy lat dwudziestych XIX w, trójpolówka i pańszczyzna, rozwój przemysłu bawełnianego, włókienniczego okręg łódzki, budowa linii kolejowych.
10. Rozwój USA w XIX wieku: zakończenie wojny secesyjnej i zniesienie niewolnictwa stworzyło społeczne podstawy do przyśpieszonego rozwoju gospodarczego. Czynniki rozwoju: bogactwa naturalne, ogromna ilość ziemi użytkowanej rolniczo, rozlegle wybrzeża, pomyślna sytuacja demograficzna. II połowa XIX wieku wielka fala emigracji, 1912 ponad 100 mln, rozwój metropolii. 1860-1914 wzrost produkcji przemysłowej 18krotnie, 1890 jej wartość przekroczyła wartość produkcji rolnej, 1990 dwukrotnie wyższa. Cały przemysł szybko się rozwijał, gospodarstwa farmerskie, chów, pszenica, kukurydza.
11. Kapitalizm monopolistyczny: odchodzenie od zasad liberalnych, zwiększał się dystans między krajami rozwiniętymi a rozwijającymi się, wzrost znaczenia kapitały finansowego, "nowy kolonializm", agresywna polityka zagraniczna, szczytowa walka o kolonie. Powstały: kartele(ta sama branża, ustalają ceny), syndykat (jw.+wspólna sprzedaż), trust(wspólny zarząd), koncern(jeden właściciel). Pozytywne cechy: racjonalizacja przemysłu, produkcja masowa. Negatywne cechy: podbijanie cen, obniżanie jakości. Eksport kapitału z krajów rozwiniętych.
12. I wojna światowa: Przyczyny: podział kolonialny, zapóźnienie Niemiec w kolonializmie. Broń maszynowa, czołgi, łodzie podwodne, lotnictwo. System gospodarki wojennej, militaryzacja gospodarki. 70 mln ludzi do walki, 30 państw. Zginęło 9 mln, 20 mln zostało rannych. Duże straty z powodu "taktyki spalonej ziemi". Największe straty Polska, Północna Francja, Rosja. Trójprzymierze: Niemcy, Austro-Węgry, Włochy, trójporozumienie: Francja, Wielka Brytania, Rosja.
13. II RP w latach 1918-1939 rozwój ekonomiczny i społeczny: 11.XI.1918 r. odzyskanie niepodległości, ukształtowanie granic, 1921 konstytucja marcowa. Odbudowa gospodarcza 1918-1923: wzrost produkcji przemysłowej, napływ obcych kapitałów, reforma rolna 1920: wykup ziemi za połowę ceny, długoterminowe kredyty dla nabywców ziemi, duża inflacja: gospodarka wojenna, długi zagraniczne, deficyt budżetowy. Polityka rządu: druk marek polskich podstawowych źródłem dochodu państwa, hamowanie importu, rozwój eksportu, spadek płacy realnej. Reforma skarbowa 1924: projekt Grabskiego, powołanie Banku Polskiego, wprowadzenie polskiego roku, oszczędności budżetowe, podatek majątkowy, interwencja giełdowa- wyprzedaż dolarów i funtów za marki polskie, zniesienie dopłat do kolei, osiągnięcie równowagi. Pogorszenie koniunktury: spadek produkcji przemysłowej i zatrudnienie w wyniku likwidacji premii eksportowej, wojna celna z Niemcami. Poprawa koniunktury: otwarcie rynku skandynawskiego, spadek kursu złotego, premia eksportowa. Ożywienie gospodarki 1926-1929: wzrost produkcji i eksportu, postęp techniczny, produkcja fiata, port w Gdyni, fabryki nawozów w Mościcach, magistrala węglowa Górny Śląsk-Gdynia, budownictwo mieszkalne, wzrost płac realnych. Wielki kryzys 1929-1935: 4 mln ludzi bez zajęcia, zahamowanie rozwoju, monopolizacja w gospodarce, podporządkowanie przedsiębiorstw kapitałowi zagranicznemu, przeludnieni wsi. Kryzys zaczął się wcześnie, spadek o 38% produkcja, 38% węgiel, 72% żelazo, 59% stal, 59% cement. Kryzys rolny: w 1934 rolnik mógł kupić o połowę mniej niż w 1928 za sprzedaż tych samych produktów, nożyce cen. Polityka wobec kryzysu: od 1932 akcja oddłużania rolnictwa, odroczenie długów, obniżenie cen za artykuły przemysłowe, interwencyjny skup zboża, roboty publiczne, premie eksportowe, rząd przejmował zadłużone przedsiębiorstwa. Kwiatkowski: 1936 przedstawił czteroletni i sześcioletni plan inwestycyjny, wzmocnienie przemysłu, plan budowy COP-u, Wisła, San, Dunajec (Stalowa Wola, Mielec, Starachowice, Radom, Dębica, Rzeszów, Rożnów. Postęp gospodarczy od 1936 oprócz COP-u był Warszawki Okręg przemysłowy (Ursus), 1938 plan 15 letni (wojna). Brak poprawy w rolnictwie, pojawiło się zagrożenie wojenne.
14. Wielki kryzys na świecie, interwencjonizm: 1929 rok, podprodukcja, 13 mln bezrobotnych w USA, produkcja spada o 30%, zubożenie chłopów. Keynes 1936: nakręcanie koniunktury, roboty publiczne, drogi, mieszkania, zbrojenia, zwiększenie świadczeń socjalnych, obniżenie stóp procentowych-inwestycje zamiast oszczędzania. Roosevelt 33-45: nowy ład, interwencjonizm, zakaz wywozu złota z kraju, zniesienie wymienialności dolara na złoto, zmniejszenie produkcji rolnej, większe uprawnienia socjalne, zmniejszenie czasu pracy, roboty publiczne, zmniejszenie bezrobocia, sukces takiej polityka, Roosvelt wybrany 3 razy prezydentem. Niemcy: reglamentacja, centralne planowanie, zakazy strajków, zbrojenia, roboty publiczne, "armaty zamiast masła", zwiększanie terytorium państwa.
15. II wojna światowa: WIELKA BRYTANIA: przemysł wojenny, czołgi, samoloty, łodzie podwodne, słaby punkt to uzależnienie od dostaw surowców i żywności drogą morską, rozwój rolnictwa (66% więcej zasiewów), podojenie uprawy ziemniaków i zboża, zwiększenie dnia roboczego, przenoszenie robotników do zakładów produkujących broń, zatrudniano kobiety. USA: liczna armia, podwojenie produkcji przemysłowej, produkcja zbrojeniowa wzrosła trzynastokrotnie, rozwój energetyki, produkcji aluminium, hutnictwa żelaza, ropa, węgiel, kauczuk, flota wojenna i handlowa, wojna nie miała wpływu na warunki życia, rozwój rolnictwa, ograniczenie produkcji art. luksusowych, zatrudnianie kobiet (młodych emerytów). ZSRR: ewakuacja zakładów przemysłowych z terenów zagrożonych, spadek produkcji i wydobycia surowców, produkcja żywności nie starczała, Stalin przestawił gospodarkę na wojenną, max produkcja środków walki, wykorzystanie np. Syberii, zły stan rolnictwa, utracono ziemie ukraińskie, brak siły roboczej na wsiach, system kartkowy, racje żywnościowe na poziomie minimum. NIEMCY: każdy obywatel dorosły zobowiązany do służby wojskowej, przymusowe prace, obca siła robocza, 8 mln pracowników przymusowych, eksploatacja ziem podbitych.
16. Polskie ziemie pod okupacją niemiecką i radziecką: zaczęto wprowadzać do Polski radziecki ustrój, walutę radziecką, wymiana złotych na ruble, zablokowano wkłady bankowe, zakłady przemysłowe zostały upaństwowione, kolektywizacja rolnictwa, gospodarka niedoboru, mieszkańcy uznani za obywateli radzieckich, obowiązek służby wojskowej, masowe aresztowania i zsyłki w głąb ZSRR. Niemcy: przedsiębiorstwa polskie oddano Niemcom, wprowadzono niemiecką walutę.
17. Skutki II wojny światowej, plan Marshalla: straty demograficzne ok. 50 mln osób, podział Europy na dwie części (Jałta), załamanie gospodarki i systemu monetarnego, sowietyzacja, osłabienie kościoła katolickiego, rewolucja techniki wojskowej, powstanie EWWiS, ONZ.
Plan Marshalla, 1947 ogłoszenie planu pomocy gospodarczej dla Europy, Stalin zabronił przyjęcia tego planu, Europa dostała 13 mld $, Anglia 3,5 mld $, Francja 2,8 mld $, Włochy i Niemcy 1,4 mld $. Warunki stawiane przez USA, to usunięcie komunistów z rządu, kontrola nad pożyczkami. ZSRR odpowiedział zerwaniem kontaktów z zachodem, podział świata. Plan Marshalla był impulsem do integracji Europy. Cud gospodarczy Niemcy: Plan Marshalla+ reforma walutowa L. Erhard’a, odbudowa Niemiec.
18. Powstanie PRL (reforma rolna, nacjonalizacja przemysłu, migracje ludności): straty 62 mld $, komunizm, brak poparcia w społeczeństwie, duży wskaźnik feminizacji, mało ludzi w wieku produkcyjnym, 1948 powstanie PZPR. Reforma rolna: 1944, podział ziemi zdrajców, państwowej, kolaborantów między chłopów i robotników rolnych, po ok. 5 ha dla jednego rolnika, 1945 kolektywizacja- powstanie PGR, ponad milion gospodarstw dostało ziemie, chodziło o poparcie u chłopów. Nacjonalizacja przemysłu: likwidacja prywatnej własności, wszystkie zakłady powyżej 50 pracowników państwowe, centralne planowanie, rozbudowa przemysłu ciężkiego. Migracje ludności: powrót emigrantów, migracje do miast.
19. 3-letni plan odbudowy kraju: 1945 Centralny Urząd Planowania stworzył plan odbudowy kraju, 3 poziomy odbudowy: państwowy, spółdzielczy i prywatny. Poprawa miała nastąpić poprzez: naprawę szkód wojennych, scalenie ziem odzyskanych z resztą kraju, wykorzystanie wybrzeża. Wielkość produkcji przekroczyła poziom przedwojenny, odbudowanie Warszawy, zwiększenie produkcji rolnej.
20. Bitwa o handel, kolektywizacja wsi polskiej: Bitwa o handel: dążenie do podporządkowania całej gospodarki centralnemu planowaniu, ograniczenie handlu prywatnego za pomocą podatków, kar, kontroli, nagonek. Powstanie handlu państwowego i spółdzielczego (Społem), wydłużenie kolejek w sklepach. Kolektywizacja wsi: łączenie gospodarstw i tworzenie spółdzielni. Stosowano naciski, do 1956 roku utworzono 10 tyś wiejskich spółdzielni, obniżenie pogłowiu bydła, wzrost tylko o 13 % a nie jak planowano 50%.
21. Plan 6-letni, industrializacja kraju: 1950-1955, plan zakładał rozwój przemysłu, wielkie zakłady, inwestycje, np. Nowa Huta, Skawina, Nowy Targ, inwestycje nietrafne, 1950 wymiana pieniądza (1/3 oszczędności stracona przez nieuczciwą wymianę). Kartki na mięso, cukier, 1953 zniesienie kartek. Skutki: wzmocnienie potencjału państwa, brak poprawy materialnej ludzi.
22. Zmiany po 1956, Gomułka: złagodzenie systemu centralnego planowania, większa produkcja dóbr konsumpcyjnych, odejście od kolektywizacji, większa niezależność od ZSRR, możliwość tworzenia rad robotniczych, które były przedstawicielstwem załogi w zarządzie, rozwiązanie większości spółdzielni, powiększenie produkcji rolnej, ożywienie budownictwa mieszkaniowego, poprawa sytuacji ludności, wzrost płac, umorzenie zadłużenia wobec ZSRR, szanowanie polskiej suwerenności przez ZSRR. 1957 przejście do „ścisłego kierownictwa”, rozwój przemysłu ciężkiego, podwyżka cen żywności, manifestacje, grudzień 1970, strzały do robotników w Stoczni, usunięcie Gomułki na rzecz Gierka.
23. Polityka epoki Gierka: program Gierka zakładam przezwyciężenie stagnacji i zwiększenie płac realnych, wzrost dochodu narodowego, lepsze zaopatrzenie rynku, większa produkcja spożywcza. Ożywienie nastąpiło, wzrost spożycia mięsa, większa produkcja rolna poprzez duże kredyty zagraniczne, kupowano licencje i nowoczesną technologię, fiat 126p, coca-cola, Bełchatów, rafineria w Gdańsku, Dworzec Centralny, Huta Katowice.
24. USA w latach 1955-1980, reaganomika: zwiększenie liczby stanu ludności o 25%, przyrost ludności czynnej zawodowo o 68%, rozwój techniki i technologii produkcji, mała rola państwa w regulowaniu procesów gosp., wykorzystanie naukowych metod w zarządzaniu gospodarką, ekspansja kapitałów na rynki zagraniczne. Reaganomika: obniżenie podatków, pobudzenie prywatnej przedsiębiorczości, kontrola podaży pieniądza, przyciąganie kapitału, ograniczenie wpływy państwa na kierowanie gospodarką. Skutki: napływ inwestorów, niskie bezrobocie, 8 lat wzrostu.
25: Japonia i tzw. tygrysy azjatyckie: Japonia: II miejsce po USA, japońskie wyroby opanowały Europę i Amerykę, 10 % światowego eksportu. Korea Płd, Singapur, Tajlandia, Indonezja, Hongkong, Tajwan. Czynniki rozwoju: korzystanie z technologii japońskich, wysoka wydajność pracy, stabilna włada polityczna, reformy rolnictwa, szerokie reformy oświatowe.
26. Thatcheryzm: poglądy będące wynikiem M. Thatcher: wolność ekonomiczna, państwo opiekuńcze szkodzi-brak motywacji, własność prywatna ma duże znaczenie, wolny rynek, redukcja interwencjonizmu, państwo ma dbać o finanse publiczne, na początku fala bankructw i strajków- zakaz strajków, redukcja inflacji, niskie ceny podstawowych produktów, wolny handel w całej Europie.
28. Plan Balcerowicza: plan miał umożliwić przejdzie do gospodarki rynkowej,. Założenia: likwidacja inflacji, która wynosiła 340%, podwojenie dochodów Polaków, obniżenie bezrobocia o 30%, reformy szkolnictwa, opieki zdrowia, wymiaru sprawiedliwości itd. Na plan składało się 10 ustaw podpisanych przez Jaruzelskiego w 1989 roku. Skutkiem ustaw oraz prowadzonej w późniejszym okresie restrykcyjnej polityki Narodowego Banku Polskiego i licznych prywatyzacji było znaczne obniżenie inflacji, uwolnienie złotówki, spory wzrost gospodarczy, względna stabilizacja sytuacji gospodarczej i utworzenie w ciągu 2 lat 600 tysięcy przedsiębiorstw prywatnych, czyli 1,5 mln miejsc pracy. Mimo to, na skutek bankructw i likwidacji wielu przedsiębiorstw państwowych oraz redukcji zatrudnienia w tych, które przetrwały, stopa bezrobocia po transformacji ustrojowej osiągnęła poziom rzędu 10% w 1993 r. Z drugiej strony, wielu ekonomistów podkreślało, że plan Balcerowicza ujawnił tylko rzeczywisty poziom bezrobocia, które wcześniej występowało w formie ukrytej.
Drucki-Rubecki: 1821-1830 był ministrem skarbu Królestwa Polskiego, wprowadził politykę oszczędnościową, egzekwował bezwzględnie zaległości podatkowe, nałożył podatek pośredni na niektóre artykuły pierwszej potrzeby, rozbudował monopol państwowy na sól i wyroby tytoniowe. W ten sposób zlikwidował deficyt budżetowy. Zapewnił także Polsce zewnętrzne rynki zbytu i zabezpieczył ją przed obcą konkurencją. Inicjator założenia Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego i Banku Polskiego
Kwiatkowski: Działacz gospodarczy 1926-1930 minister przemysłu i handlu 1935-39 wicepremier i minister skarbu, współtwórca budowy COP realizator rozbudowy portu w Gdyni oraz floty handlowej, twórca czteroletniego planu inwestycyjnego. |
|
heh:P dzieki ogromne:)
